Yn nhirwedd hudolus Parc Cenedlaethol Eryri, lle mae niwl y mynyddoedd yn ymgolli ymysg coedwigoedd trwchus, dechreuodd si chwedl sydd wedi bod yn codi chwilfrydedd yn y pentref bychan.

In the enchanting landscape of Parc Cenedlaethol @cy{Eryri}, where the mountain mist mingles among dense forests, a legend began that has been stirring curiosity in the small village.

Roedd yn gynnar yn yr hydref, ac roedd dail melyn ac euraidd yn gorchuddio'r llawr.

It was early autumn, and golden and yellow leaves covered the ground.

Yn y bellter, cafodd y mynyddoedd eu gorchuddio gyda'r cwmwl cyntaf sy'n addo gaeaf caled.

In the distance, the mountains were veiled with the first cloud that promises a harsh winter.

Roedd Eira, hanesydd lleol a oedd yn byw yn y pentref, bob amser wedi cael ei denu gan straeon hynafol.

Eira, a local historian who lived in the village, had always been fascinated by ancient stories.

Roedd hi mor gyfarwydd â straeon lleol ag ag yw'r mynyddoedd i'r wlad.

She was as familiar with local tales as the mountains are to the country.

"Ydyn ni'n siŵr bod y chwedl am y gawell o drysor yn wir?

"Are we sure that the legend about the cage of treasure is true?"

" meddai wrth Gwilym wrth iddyn nhw godi llygad tuag at y wawr.

she said to Gwilym as they gazed towards the dawn.

Gwilym, yn sgeptig o natur, roedd yn gwmni i Eira nid am ei bod o'r un meddwl, ond oherwydd cyfeillgarwch a chwilfrydedd naturiol.

Gwilym, skeptical by nature, accompanied Eira not because he shared her beliefs, but because of friendship and natural curiosity.

"Straeon yw straeon," meddai gan wenu, "ond gadewch i ni weld beth allwn ni ddod o hyd iddo.

"Stories are just stories," he said with a smile, "but let's see what we can find."

"Y bore hwnnw, dechreuon nhw eu taith drwy'r tir garw.

That morning, they began their journey through the rugged land.

Roedd y llwybrau cul, euraidd, yn eu harwain i ddyffrynnoedd cudd lle roedd yr awyr yn llawn synau adar.

The narrow, golden paths led them to hidden valleys where the air was filled with birdsong.

Roedd y gwynt yn troi yn gryfach, ac roedd cymylau llwyd yn symud.

The wind grew stronger, and gray clouds were moving.

Eira, er yn denu gan y chwedl, roedd yn cofio’r heriau o’r tir.

Eira, though captivated by the legend, remembered the challenges of the terrain.

Roedd ei chalon yn llawn anadl wythnosau o ymarfer a drafferthion.

Her heart was filled with the breath of weeks of training and troubles.

"Mae'r marc hwn, edrych!

"Look at this mark!

Mae'r graig yn wahanol," meddai Eira, yn pwyntio at ffurfiad creigiau anghyffredin, yn nhro gweddol dywyll y coed.

The rock is different," said Eira, pointing to an unusual rock formation in the somewhat dim turn of the trees.

Ymddangosodd poethlo ar ochrau'r haul, sef rhybudd o storm yn dod.

A heat haze appeared on the horizon of the sun, signaling an approaching storm.

Roedd sŵn rhuo yn y pellter yn atseinio trwy'r coed.

The sound of roaring in the distance echoed through the trees.

"Rhaid i ni benderfynu aros neu fynd yn ôl," meddai Gwilym, yn edrychiad o bryder yn ei lygaid.

"We must decide to stay or go back," said Gwilym, a look of concern in his eyes.

Beth bynnag, roedd y ddau yn gwybod nad oedd amser i'w wasgu.

In any case, both of them knew there was no time to waste.

Ymladdodd trwy'r coed, nhw ddaeth ar hyd agorfa go iawn yng nghefn y graig — mynediad cudd rhyfeddol, wedi'i orchuddio gan dail cochaidd.

Fighting through the woods, they came across a real clearing at the back of the rock — an astonishing hidden entrance, covered by crimson-colored leaves.

Yn ofalus, aethon nhw i mewn, wedi'u goleuo gan golau eu tortschau.

Carefully, they entered, illuminated by the light of their torches.

Y tu mewn i'r ogof, drwy symud llechi cyfan, fe wnaethon nhw ddarganfod marciau o weithgarwch dynol.

Inside the cave, by moving entire slates, they discovered marks of human activity.

Ond ni chafwyd unrhyw drysor malam!

But no treasure was found!

Yn lle hynny, fe wnaethon nhw ddod o hyd i olion bywyd a gorchudd troellog o hanes.

Instead, they found remnants of life and a spiraled cover of history.

Wrth iddyn nhw edrych ar y gorffennol a darparu gan eu darganfyddiad, y canfyddiad gwirioneddol oedd y llwybr hir a'r gilydd a gerddwyd gyda'i gilydd.

As they looked back at the past and pondered over their discovery, the real realization was the long path they had walked together.

Eira, gyda mwy o awydd i wybod, ond bellach'n ymwybodol o werth tystiolaeth.

Eira, with more desire to know, but now aware of the value of evidence.

Gwilym, yn agored i fyd nad oes ganddo esboniad rhesymegol.

Gwilym, open to a world that has no logical explanation.

Roedd eu hwynebau i gyd yn llawn llawenydd cynnes wrth iddyn nhw adael yr ogof yn ôl at y llwybr a'r pentref.

Their faces were filled with warm joy as they left the cave back to the path and the village.

Er bod y chwedl yn dymgsklesoedd, daeth trysor newydd o gyfeillgarwch a dealltwriaeth — gwir drysor bywyd, hyd yn oed yng nghanol chwedlau tywll.

Although the legend was a tangle, a new treasure of friendship and understanding emerged — the true treasure of life, even amid dark legends.