Yn y tywydd gwanwynol, lle mae blodau yn blodeuo a’r ceirw yn pori’n dawel, roedd criw o ddisgyblion ysgol ar daith arbennig i Amgueddfa Werin Cymru Sain Ffagan.

In the spring weather, where flowers bloom and deer graze quietly, a group of schoolchildren were on a special trip to the Amgueddfa Werin Cymru Sain Ffagan (National Museum of History Sain Ffagan).

Roedd y man hwn yn llawn hanes, wedi ei amgylchynu gan adeiladau trawiadol ac arteffactau hynafol.

This place was full of history, surrounded by striking buildings and ancient artifacts.

Yn eu plith, roedd Owain a Cerys, dwy ffrind gyda diddordebau mawr yn hanes eu gwlad.

Among them were Owain and Cerys, two friends with a great interest in their country's history.

Roedd Owain yn dwlu ar straeon hanesyddol.

Owain loved historical stories.

Roedd yn dychmygu y tu ôl i bob arteffact oedd yna straeon cudd oedd yn disgwyl cael eu darganfod.

He imagined that behind every artifact there were hidden stories waiting to be discovered.

Yn anffodus, er ei ddiddordeb dwfn, roedd Owain yn swil ac yn ansicr wrth siarad â'r cyfeillion eraill.

Unfortunately, despite his deep interest, Owain was shy and unsure when speaking with the other friends.

Yn wahanol i Owain, roedd Cerys yn fwy siaradus ac annwyl.

In contrast to Owain, Cerys was more talkative and kind.

Roedd hi bob amser yn holi cwestiynau ac yn chwilio am gyfrinachau cudd, bob amser yn brwydro i ddysgu mwy.

She was always asking questions and searching for hidden secrets, always striving to learn more.

Roedd Owain a Cerys yn benderfynu partneru i archwilio un o’r arddangosfeydd oedd yn denu ei sylw, sef yr arddangosfa am arian ac arteffactau Rhufeinig yng Nghymru.

Owain and Cerys decided to partner up to explore one of the exhibits that caught their attention, namely the exhibition on Roman coins and artifacts in Wales.

Wrth iddynt fynd o amgylch yr arddangosfa, roedd Owain yn araf ddysgu am yr arteffactau, gan gasáu’r distawrwydd roedd ei swildod yn ei greu.

As they went around the exhibit, Owain slowly learned about the artifacts, hating the silence his shyness created.

Ond roedd synnwyr o gyfrifoldeb yn cystadlu â'r ansicrwydd.

But a sense of responsibility competed with the uncertainty.

Roedd Owain eisiau torri ei gragen a mynegi ei dristwch a’i ddiddordeb go iawn.

Owain wanted to break his shell and express his true sadness and interest.

Penderfynodd Owain â Cerys wrth ei ymyl, y byddai'n gofyn cwestiynau i'r tywysydd wrth fynd o gwmpas.

Owain, with Cerys by his side, decided he would ask questions to the guide as they went around.

Roedd y tro cyntaf yn anodd ond, wrth fynd ymlaen, roedd Owain yn teimlo bod ei lais yn cryfhau.

The first time was difficult, but as they proceeded, Owain felt his voice strengthening.

Wrth iddynt glosio yn agosach i ddarn anferth o efydd, stopiodd Owain yn sydyn.

As they moved closer to a huge bronze piece, Owain suddenly stopped.

Rhoddodd ei law ar arteffact oedd yn edrych fel tâp cram.

He placed his hand on an artifact that looked like a strap clamp.

Roedd yn dangos arwyddion o ddefnyddio dros amser hir.

It showed signs of use over a long period.

"Wyt ti’n gweld hyn, Cerys?

"Do you see this, Cerys?"

" gofynnodd Owain, gyda brwdfrydedd yn ei lais.

Owain asked, with excitement in his voice.

"Mae hyn yn dod â stori llawn gwybodaeth am fywyd yn y cyfnod hwnnw.

"This brings a story full of information about life in that period.

Tybed faint o bobl sy’n ystyried y zagen hon fel dyddiadur o’r gorffennol?

I wonder how many people consider this strip as a diary of the past?"

"Am y tro cyntaf, edrychodd Cerys ar Owain gyda diffuantrwydd.

For the first time, Cerys looked at Owain with sincerity.

"Mae hynny’n anhygoel, Owain.

"That's amazing, Owain.

Rhaid i ni ofyn mwy amdano.

We must ask more about it."

"Wrth i Owain siarad, lluniodd cylch o ddysgwyr o’u cwmpas, yn gwrando’n ofalus.

As Owain spoke, a circle of learners formed around them, listening intently.

Roedd plant yn dechrau holi am ddefnydd y darnau roedd Owain wedi darganfod ac roedd hynny'n gwneud Owain yn hapusach.

The children began to inquire about the uses of the pieces Owain had discovered, which made Owain happier.

Fe sylweddolodd mai roedd ei lais a’i angerdd yn gallu ysbrydoli eraill.

He realized that his voice and passion could inspire others.

Roedd ei hwsmod wedi encilio, gan werthfawrogi dysgu oddi wrthym gilydd.

His fear had retreated, appreciating learning from each other.

Wrth i'r dydd ddiweddu, roedd cylch o ffrindiau wedi canfod eu hunain wedi rhyfeddu gan hanes, yn canu clodydd atgofion diderfyn o'u taith i gorffennol.

As the day ended, a circle of friends found themselves amazed by history, singing praises of endless memories of their journey into the past.

Roedd Owain, bellach yn fwy hyderus, yn teimlo bod y diwrnod wedi newid ei fywyd yn barhaol, ac roedd y bond rhyngddo a Cerys wedi cryfhau ar adeg pan na fyddai wedi’i ddisgwyl.

Owain, now more confident, felt that the day had permanently changed his life, and the bond between him and Cerys had strengthened at a time when he wouldn't have expected it.

Nawr, roedd ef yn gwybod bod hanes nid yn unig yn perthyn i’r gorffennol, ond bod ganddo lais yn yr awr hon hefyd.

Now, he knew that history not only belongs to the past but also has a voice in the present.